Chiang Mai, 30-07-2014, Elephants

30-07
Chiang Mai

En toen was het 30 juli, eindelijk. Een datum waar de kids, en met name Maasje, al maanden naar uitkeken. De dag dat we naar de olifanten zouden gaan, een dag lang helpen en leren over deze lieve reuzen. En we werden niet teleurgesteld, het is echt een onvergetelijke ervaring geworden.
Vanmorgen werden we na het ontbijt opgepikt door T.K., onze gids voor de dag. Deze olifantentrip had ik lang geleden al geregeld vanuit Nederland. Er zijn namelijk meerdere olifantenkampen rond Chiang Mai, maar van de meeste word je niet echt blij. Daar is het als het pony-rijden in Slagharen, allemaal in de rij en om de beurt een ritje op de olifant. Niet leuk voor jou, maar bovenal verschrikkelijk voor de olifant. Gelukkig wordt dat steeds meer aan banden gelegd, maar het gebeurt nog veel te veel.

Wij gingen echter naar een heel kleinschalig kamp met in totaal 14 olifanten. Deels olifanten die opgevangen waren en deels waren het olifanten van eigenaren uit de buurt. Het kamp valt onder het “King’s Project”, een project om de olifanten te beschermen en te behouden. Alles in het kamp draait dan ook om de olifant en haar welzijn. Overdag lopen ze los en genieten ze zoveel mogelijk vrijheid. ‘s Nachts staan ze wel vast, omdat ze anders aan de wandel gaan en de rijstvelden in de omgeving vertrappen en hommeles laten uitbreken in de dorpjes.

De rit naar het kamp duurde ongeveer een uur. We verlieten Chiang Mai in noordwestelijke richting en dat was mooi, want daar waren we nog niet geweest. Gaf ons mooi meteen de kans daar ook indrukken op te doen. Wat hier leuk is, is dat je niet van dorp naar dorp rijdt, maar dat de hoofdweg eigenlijk één lang lint van huizen en winkels is, die mee buigt met de bochten van de weg. Alles speelt zich af rond die hoofdweg, achter de eerste huizen zit vaak niets meer. Daar begint het groen dat overgaat in de jungle die zich tot ver over de bergtoppen in de verte uitstrekt. Rijstvelden, prachtige tempels, drukke marktjes, een immense never ending golfbaan, en winkels en kraampjes en winkels en kraampjes en winkels...
En dan slaat hij af. Ineens ben je van de hoofdweg af en waan je je in een hele andere wereld. Geen drukte meer, haast geen verkeer meer. Ineens is alles groen, in alle denkbare schakeringen. De weg begint te kringelen en licht te stijgen. Links, ver onder je, stroomt de rivier, die hoog staat en snel gaat in dit regenseizoen. Duizend verschillende soorten begroeïng, waarvan ik enkel de palm en de bamboe herken. We passeren de eerste dorpen van de long-necks, de beroemde mensen die van kinds af aan ringen om hun nek krijgen om deze te langer te laten worden, dusdanig dat ze op volwassen leeftijd niet eens meer zonder ringen kunnen, anders klapt hun nek dubbel... En dan, na een km of 15, duiken we terug de vallei in middels een klein slingerend weggetje. We passeren de “nursery” van de rijstvelden, kleine velden waar de rijst de eerste maand verbouwwd wordt. Na een maand wordt ze verplaatst naar een tweede veld, en na nog eens 10 weken gaat het naar het definitieve veld. Daar groeit het vervolgens nog drieënhalve maand voor het klaar is voor de oogst.

En dan zijn we er! Chiang Mai Elephant Camp heet het. Wat direct opvalt is de kleinschaligheid. Heerlijk! Geen schreeuwerige toestanden, geen touringcars (kunnen hier niet eens komen), enkel pure rust in een prachtige omgeving.
T.K., onze “Mamhout” van vandaag, leidt ons naar een klein huisje waar hij ons van kleding voorziet. Onze eigen outfits gaan uit en we dienen een heus setje van daar aan te doen. Niet voor niets, daar je gegarandeerd kletsnat en smerig zult gaan worden.
Terwijl we wachten op wat komen gaat, maken we vast kennis met “Chongkin”, een jong olifantje van 3,5 jaar. Hem mogen we vast een mand vol suikerriet voeren, iets wat er in gaat als zoete koek. Binnen no-time is een complete emmer leeg, elke stengel met de hand gevoerd door Gijs en Maasje.
Bovendien had Gijs ook het aapje gespot die ze daar hebben, een melig kapucijner-aapje die jaren terug door de eigenaar van een zekere dood was gered. Hij zit in een grote kooi, maar mag er uit om los te lopen wanneer hij dat wil. George heet het gekke beest en Gijs is al gauw niet meer bij hem weg te slaan. Door de dag heen zal Gijs nog heel vaak even teruglopen naar George om hem te verwennen met bananen of komkommers.
Dan gaan we met TK mee een weide in. Hij verdwijnt zelf even, maar komt al gauw terug met een enorme olifant, een vrouwtje van 30 jaar oud. “Tang-Dee” heet ze, hetgeen halsketting betekent. En inderdaad, als je de oren opzij doet en in haar nek kijkt, zie je een bijzondere roze tekening die lijkt op een mooie ketting.
Terwijl wij op een houten bank zitten en tekst en uitleg krijgen, komt Tang Dee steeds nieuwsgierig aan hobbelen, al grazend, om dan haar slurf ineens naar ons te steken en ons even goed op te snuven. Ze staat nog net niet op onze tenen, maar het houdt niet veel over. Toch voelt het geen moment dreigend, ze straalt zoveel goedheid uit.

Tang Dee is een van de olifanten die eigenlijk van buiten het kamp komen. Haar baas, Maahn, is mee gekomen en blijft er de hele dag bij. Een aardige gozer van begin 20. Hij heeft de zorg over de olifant op zich genomen van zijn vader die er niet meer voor kon zorgen. Maahn en Tang Dee zijn duidelijk twee handen op één buik. Ze luistert ook goed naar TK, maar zoals ze op Maahn reageert, is bizar. Mooi om te zien.
TK vertelt ons over de opzet van het kamp, over het voedsel van de olifanten (250 kg per dag per olifant!!!) en over de manier van communiceren met de olifant. Tang Dee is dermate vertrouwd met haar Mahmout dat ze eigenlijk puur met woorden te besturen is, ze kent een twintigtal commando’s. Maar een olifant kan nog wel eens eigenwijs zijn, zeker als het op eten, drinken of badderen aankomt, en dan trekt ze zich precies drie keer nergens wat van aan. Dan kan ze bijvoorbeeld plots in galop gaan en in één streep op een rivier afvliegen en er in plonsen. In dat geval zijn gesproken commando’s niet meer genoeg. Dan komt er een hulpmiddel bij kijken, een korte stok met haak. Dat ziet er uit als een naar wapen, maar in de praktijk stelt het niet veel voor. Het gaat om de plek waar je het gebruikt (net boven de knie bijv of op het voorhoofd) en wordt met weinig kracht gebruikt. Voor de training krijgen Sas, Gijs en Maasje vandaag een bamboe variant van die haak, zodat er niet per ongeluk een olifant zeer wordt gedaan.

Tijd voor de eerste training; hoe klim je op een olifant en hoe kom je er weer af?... TK deed het een keer voor en neemt de commando’s door. Daarna is het aan Gijs om het spits af te bijten. Zonder aarzeling loopt de durfal op het grote beest toe, hij gaat er naast staan, pakt met zijn rechterhand het oor van de Aziatische olifant vast, met zijn linkerhand een huidplooi, hij geeft hard een commando “Yok Kha”(olifanten hebben wel grote oren, maar ze horen slecht. Er moet dus altijd hard worden gesproken) en stapt rustig op de rechter-voorpoot van de olifant die omhoog wordt gestoken. Een volgend commando “Sung” vertelt de olifant dat hij zijn poot verder moet liften en dan hupt Gijs met een boog boven op de rug van de olifant. Gauw schuift hij wat naar voren, zijn knieën achter de oren van het beest en zijn handen op het voorhoofd. Alleen dat hoofd van Tang Dee is al groter dan mijn stoere jongen, maar daar wordt Gijs niet warm of koud van. Hij heeft het meteen prima naar het zin daar op die eenzame hoogte. Hij kreeg wat suikerbieten aangereikt en gaf het commando “Bon!”, wat betekent dat het beest met de slurf om hoog moet komen. Zo kon hij vanaf zijn zit Tang Dee de suikerstengels een voor een in de slurf geven. Toen de laatste was gegeven, riep hij “Yayaa” en Tang Dee wist dat het gedaan was.
Om er af te komen, wordt een andere techniek gebruikt. Je slingert beide benen over het voorhoofd heen naar voren toe, je pakt achter je de huid van het beest beet en je geeft een volgend commando “Jhaa Long”. De olifant zal zijn hoofd buigen en je glijdt vanzelf als een soort Dikketje Dap van zijn hoofd af en komt voor de olifant op de grond terecht. Hopla, daar stond Gijs alweer te glunderen aan het dek.

De volgende die het mocht proberen, was Maasje. Nu, oog in oog, was het wel ineens heel erg spannend allemaal. Wat zijn ze groot... Maar ook Maasje wilde zich niet laten kennen en klom via het rechterbeen op de rug. Daar zat ze achter de grote oren. Maar toen de suikerbieten gegeven mochten worden en die grote slurf steeds naar achter gezwiept werd, realiseerde Maasje zich ineens hoe hoog ze zat en daar schrok ze toch wel even van. Deze eerste kennismaking was wel weer even lang genoeg. Met de juiste commando’s kwam ook zij via de voorkant weer op de grond.

Als laatste ging Sas. Zonder angst klom ook zij op de nek van de olifant en had het eigenlijk meteen naar haar zin. Het voeren ging ook haar goed af en ook het afdalen ging soepel.

Volgende onderdeel was de besturing van de olifant. Vijf commando’s waren hier van belang; “Saai” (linksaf), “Kwaw” (rechts, “Toy” (achteruit), “Bhai” (vooruit) en, de allerbelangrijkste, “Yood!” (stop!).
Als eerste mocht Gijs dat weer proberen. Opnieuw op de nek en nu met de bamboe haak in de hand. Als je linksaf wilde, nam je de stok in de rechterhand, ging over het hoofd heen en krabde ermee bovenop het linkeroor van de olifant, terwijl je met je linkerbeen achter het oor op en neer ging. Commando er bij roepen en daar ging je, linksaf. Om rechtsaf te gaan, volgde je deze procedure in spiegelbeeld. Om achteruit te gaan, diende je met de stick over zijn voorhoofd te krabben en om naar voren te gaan, legde je de stick overdwars bovenop zijn bol en bewoog je beide knieën. Om het beessie te laten stoppen, duwde je de stick zachtjes in het voorhoofd. Gijs probeerde alle varianten en deed het hartstikke goed. Een nieuwe olifanten-fluisteraar was geboren, zoveel was wel duidelijk.
Maasje sloeg even een ronde over, nog iets teveel onder de indruk, maar Sas klom er wel weer op en slaagde eveneens voor haar eerste rijtest. De knapperd. Machtig mooi om alledrie zo bezig te zien op de grote lobbes. We hebben Tang Dee vervolgens gevoerd en merkten dat de ochtend was omgevlogen en dat de magen knorden. Tijd voor de lunch.
Terwijl de olifant even naar een rustplek werd geleid, kregen wij op een overdekt terras een prima maaltijd voorgeschoteld. Met de twee vegetariërs werd ook nog rekening gehouden, prima geregeld. Rijst met een heerlijke sweet & sour, pittige kippensoep en knapperige loempia’s. Eenvoudig maar o,zo lekker.

Na de lunch gingen we met TK mee naar een aparte afdeling waar ze medicijnen en vitaminen bereiden voor de olifanten. Alles wat ze gebruiken voor de vitaminen komt uit de natuur. Ook omhulsels voor om pillen te doen waar olifanten een hekel aan hebben, worden daar gemaakt en daar mochten de kids mee helpen vandaag. Grote ballen moesten gekneed worden van tamarin (bij gebrek daaraan gebruiken ze ook wel bananen), wat lekker zoet is. Met een vijzel worden wel negen verschillende kruiden vermalen. Zout wordt nog toegevoegd en dan worden de ballen daar mee gepaneerd. Er zijn bijvoorbeeld kruiden bij die puur voor de vitaminen zijn, maar er zijn ook kruiden die laxerend werken als een olifant, als gevolg van te veel vezelrijk voedsel eten, last heeft met poepen. En zo zijn er nog vele combinaties mogelijk, elk met een eigen uitwerking, zodat per olifant een medicijn op maat gemaakt kan worden.

Na de “medicijnen-workshop” stond er weer een ander grappig onderdeel op het program; shampoo voor de olifanten. Van een bepaalde boom uit de jungle (Thaise naam heb ik niet kunnen onthouden) worden takken verzameld, grote dikke gedraaide takken. Daarvan hakt hij stukken van zo’n 30 cm af die hij vervolgens open splijt. Als je de binnenkant van die takken met water in aanraking brengt en hard begint te wrijven, dan stroomt het zeep er van af: olifanten-shampoo. Het wordt vooral gebruikt als middel tegen muskieten. Als olifanten geprikt worden, hebben ze de neiging zich te gaan schuren aan bomen en rotsen tegen de jeuk. Vaak halen ze zich daarmee open. Nou is een open wond op het lijf in de praktijk nooit zo erg, maar een wond op het hoofd van een olifant kan wel heel gauw een probleem worden. Ze zijn daar heel gevoelig voor infecties.

Genoeg theorie weer. Er mocht weer actie komen. Eerst goed insmeren tegen de zon, want die brandde onverbiddelijk vandaag. Temperatuur tikte de 40 graden aan. Wat hebben we trouwens een mazzel gehad met het weer tot nu toe. Het is hier nu officieel het regenseizoen en zeker hier in het noorden, maar ook in Bangkok, hoort het dagelijks te regenen. Maar op een paar drups na gistermiddag, die we niet eens gevoeld hebben, hebben we nog geen spat regen gehad. Enkel prachtig weer. Ook vandaag dus in het olifantenkamp.

Tijd om een stuk te rijden op de olifanten. Voor Gijs was er geen twijfel mogelijk, die wilde boven op de grote Tang Dee, zonder zadel. Samen met Maahn ging hij op pad. Maasje durfde nog niet alleen op de nek te zitten, dus er werd een zadel bij gehaald, waar zij samen met Sas op kon. En daar reden ze het kamp uit.
Ik heb de rit niet helemaal kunnen volgen, daar ik in het kamp achter bleef en zij al gauw uit het zicht verdwenen, maar het was een supermooie en vooral relaxte tocht geworden. Eigenlijk bepaalden de olifanten het tempo en stopten die regelmatig voor een graas-partij of om even lekker te schuren en te schurken. En niemand die ze dwong verder te gaan, ook hier draaide het om de olifanten. Je was hun passagier.
Ze verlieten het kamp in eerste instantie in zuidelijke richting, maar al gauw draaiden ze linksom door de rijstvelden. Van daaruit volgden ze de voet van de heuvels noordwaarts, konden de olifanten nog even lekker grazen op een weide daar en werd een stroompje gevolgd richting het kamp. Bij het kamp aangekomen, ging de olifant van Sas en Maas terug naar diens Mahmout, maar Gijs stuurde Tang Dee de rivier in en volgde die tot hij bij een breed stuk kwam waar de stroming vrijwel nul was. Daar stond ik ze op te wachten en zag hoe Sas en Maasje daar ook het water in gingen richting de olifant.
Het volgende half uur is één groot feest geweest. Gijs en Maasje op en rond de olifant, met emmers water en lekker scrubben met shampoo, en vooral heel veel dollen. Sas kwam er ook bij en ook Maahn werd in het watergevecht betrokken toen Maasje carte blanche kreeg van de kant om hem in het water te duwen. Dat liet Maas zich geen twee keer zeggen natuurlijk.

Ik weet geen woorden te vinden om dat tafereel te beschrijven. Het was zo gaaf, zo ontzettend gaaf. Kids op en af die olifant die zelf ook zat te genieten in het water en heerlijk gescrubd werd door Gijs op zijn bol, en door Sas en Maas op de flanken. Het gebeurt me niet vaak, maar hier heb ik met tranen in mijn ogen naar staan kijken. Een lang gekoesterde wens van Maasje (en stiekem ook van Gijs) ging daar in vervulling en wel op de meest geweldige manier, zoals wij ‘m nooit hadden kunnen bedenken. Het was een plaatje om nooit meer te vergeten.

En toen gebeurde er nog wat moois. Want TK gaf aan dat de olifant verder gereden mocht worden naar een andere poel voor een modderbad. Gijs nam als een echte Mogli direct zijn positie weer in, direct achter de oren van Tang Dee en Maasje....... die klom er ook op en ging achter Gijs zitten! Geen spoortje angst meer, ze was helemaal gewend. Voorzichtig waadde Tang Dee het water uit en liep het stuk naar de andere poel en Maasje vond het helemaal geweldig.

De andere poel werd ook weer feest, want daar mocht Tang Dee helemaal ingesmeerd worden met modder. En een modderpoel was het. Ze genoot ervan en de kids, zelf ook met modder tot ver achter de oren, genoten zo mogelijk nog meer. Tang Dee spoot het modder in de rondte en gooide kilo’s over haar rug heen, terwijl Sas, Gijs en Maas het er lekker in wreven. Tot slot liep Tang Dee nog even naar de kant toe en gaf daar nog een showtje modder rollen weg die haar weerga niet kent. Een waar blubberfeest.

Maar toen was het helaas gedaan. Terwijl Tang Dee op de kant nog een plekje op zocht om met droge modder af te toppen, zijn Sas, Gijs en Maas zich gaan douchen en verkleden. Gauw nog even een heerlijke watermeloen weggetikt en toen was het echt de hoogste tijd om weer richting Chiang Mai te gaan. De dag was omgevlogen.
TK bracht ons terug en met nog een korte koffiestop onderweg, waren we het begin van de avond terug. Even gauw een snack bij de overbuurvrouw (bakkertje) gepakt en toen even in de cooling down. We hadden de vuile was gisteren bij een wasserette gebracht, dus die moest nog even opgehaald worden, maar toen vielen we ondertussen toch echt van onze graat. Dringend op zoek naar eten....

Aan het begin van onze straat wordt ‘s avonds een hele voedselmarkt opgebouwd. Talloze kraampjes, zij aan zij, met de meest uiteenlopende gerechten en specialiteiten. Sas had daar gisteren al een jong meisje gespot met een heerlijk grill-standje, dus daar zijn we begonnen. Zalige spiesjes met varkensvlees en kip (very spicey, yes?...), maar ook stokjes met daarop een hele rits boontjes geprikt, of kleine mini-courgettes of stukjes tofu. Allemaal even lekker. Je pakte de stokjes die je wilde, legde ze op een bordje en gaf ze aan dat meisje. Tien minuten later was het klaar. We hebben elk twee keer een portie besteld en aan het eind van de rit ben je dan omgerekend 3 euro kwijt.... Ja, je bedoelt per persoon?.... Nee, ik bedoel in totaal..... Ja, je bedoelt per ronde?.... Nee, ik bedoel in totaal totaal.... 8 porties lekkerder dan lekker, voor 3 euro! Hoe leuk is dat?
Daarna al lopend nog her en der geproefd en gegeten. Toetjes, smoothies, fruit (papaja), nog meer saté en garnalen. Heerlijk!

Wat een dag is dit geweest! Super. We zijn terug gegaan naar het hotel, hebben nog even “ge-chips-borreld” en nagenoten. Nu proberen we (vergeefs) de kids aan het slapen te krijgen (nog helemaal opgewonden), want we hebben morgen nog één laatste trip staan hier in Chiang Mai. Dan gaan we naar Doi Thurep, een van de meest indrukwekkende tempels van Thailand.
Maar da’s morgen, nu eerst nog even terug kijken, door de 680 foto’s scrollen en genieten...